NAGRODY JAGIELLOŃSKIE

MISJA UCZELNI

KADRA UCZELNI

PROFESURY HONOROWE

RADA POWIERNICZA

TRADYCJA JAGIELLOŃSKA

WŁADZE UCZELNI

UCZELNIA

Akademia Jagiellońska w Toruniu

Nagrody Jagiellońskie

Waldemar
Tomaszewski

prof. Bohdan
Cywiński

prof. Václav
Klaus

Stanisław
Sienkiewicz

dr Tomaś
Petrićka

Rita
Tamasiuniene

PAN WALDEMAR TOMASZEWSKI

Waldemar Tomaszewski urodził się 3 marca 1965 w Wilnie.

W latach 1983–1990 studiował w Wileńskim Instytucie Inżynierii Budownictwa. Wraz z odzyskaniem niepodległości przez Republikę Litewskę, zaangażował się w działalność organizacji polskich. Od 1992 do 1996 rozpoczął pracę w sekretariacie frakcji poselskiej Związku Polaków na Litwie.

W 1994 był współtwórcą Akcji Wyborczej Polaków na Litwie, która w związku z próbami władz litewskich utrudnienia działalności polskich organizacji na Litwie, stała się polityczną reprezentacją środowisk polskich w tym kraju.

W 1999 na III zjeździe tej Akcji, W. Tomaszewski został wybrany jej przewodniczącym, a wybór ten był potwierdzany na zjazdach IV i V.

W 1995 roku został wybrany z ramienia AWPL do rady rejonu wileńskiego. Ponownie wybierany był do tego ciała w latach 1997, 2000 i 2007. W latach 2000–2003 zajmował stanowisko zastępcy mera tego rejonu.
W 2000 został wybrany po raz pierwszy na posła do Sejmu Republiki Litewskiej w okręgu obejmującym rejon Wilno i rejon Soleczniki.
Ponownie został posłem z tego rejonu w wyborach w 2004 roku, a następnie w 2012 roku.
W latach 2000 – 2012 z uwagi na kształt litewskiej ordynacji wyborczej przedstawiciele AWPL zdobywali mandaty jedynie w okręgach jednomandatowych, zaś lista ogólnolitewska Akcji nie uzyskiwała tylu głosów, aby przekroczyć próg wyborczy.


W międzyczasie w marcu 2009 roku W. Tomaszewski kandydował na urząd Prezydenta Republiki Litewskiej i uzyskał 4,67% głosów. Był to sygnał, iż Akcja Wyborcza zbliża się do osiągnięcia progu wyborczego. Potwierdzeniem rosnącej siły politycznej Akcji i jej lidera były wyniki wyborów do Parlamentu Europejskiego w czerwcu tego samego 2009 roku. W wyborach tych W. Tomaszewski zdobył mandat uzyskując ponad 26000 głosów.
W 2011 roku w wyborach samorządowych AWPL zdobyła w skali Litwy 6,5 % głosów oraz 65 radnych. Był to przełomowy sukces Polaków na Litwie, którzy dzięki porozumieniu z innymi mniejszościami narodowymi zdołali przebić szklany sufit zbudowany przez włądze litewskie.

Dowiodły tego wybory do Sejmu w 2012 roku, w których Akcja już prawie 6 % głosów i zdołała wprowadzić do Sejmu aż 8 posłów. W. Tomaszewski zdobył w tych wyborach ponownie mandat poselski, ale wobec piastowania mandatu europosła, mandatu krajowego nie objął. Po tych wyborach przez dwa lata AWPL była uczestnikiem koalicji rządowej na Litwie.
W 2014 roku W. Tomaszewski ponownie kandydadował w wyborach prezydenckich i uzyskał w nich prawie 8,5% głosów (a więc niemal podwoił wynik w stosunku do wyborów poprzednich). W tym samy roku w wyborach do Europarlamentu ponownie wywalczył mandat do tego ciała.
Wreszcie w ub. roku AWPL pod wodzą W. Tomaszewskiego ponownie poprawiła swój wynik w wyborach samorządowych na Litwie, uzyskując już prawie 8% głosów oraz blisko 70 mandatów radnych. Sam W. Tomaszewski startując w wyborach na mera Wilna, uzyskał niemal 20 % głosów i niewiele zabrakło aby przeszedł on do drugiej tury tych wyborów.

aObecnie, w związku z jesiennymi wyborami do Sejmu Litwy, władze litweskie dokonały kolejnej zmiany ordynacji wyborczej, w celu utrudnienia Polakom uzyskania znaczącej reprezentacji politycznej. W reakcji na to Akcja pod kierunkiem W. Tomaszewskiego przechodzi ewolucję organizacyjną, której wyrazem jest rozszerzenie nazwy o człon – Związek Chrześcijańskich Rodzin. Sondaże wskazują, że mimo utrudnień na które napotykają Polacy na Litwie, AWPL-ZChR odniesie kolejny sukces.

Przedstawiłem tę krótką historię polityczną walki Polaków na Litwie, w której najważniejszymi i ciągle niezałatwionymi postulatami pozostają kwestie prawa Polaków do oryginalnej pisowni swoich nazwisk, prawo Polaków do zwrotu ich mienia zagrabionego przez władze sowieckie, a którego władze Litwy nie chcą im zwracać, czy swoboda funkcjonowania polskiej oświaty i kultury.

Pan Waldemar Tomaszewski jako polityczny przywódca Polaków na Litwie odegrał kluczową rolę w imponującym procesie ich walki o polityczną, kulturową i ekonomiczną niezależność. Ten wysiłek idący w kierunku zachowania przez Litwę jej historycznego, wielokulturowego i wielonarodowego charakteru, nadanego przez największych w historii jej synów, królów polskich i wielkich książąt z rodziny Jagiellonów, stanowi najważniejszy motyw jakim kierowaliśmy się, aby Akademia Jagiellońska, działające w Toruniu będącym również dziedzicem jagiellońskiej tradycji i potęgi, nadając pierwszą Nagrodę Jagiellońską, wyróżniło nią wielkiego syna ziemi wileńskiej, matecznika Jagiellonów, Pana Waldemara Tomaszewskiego.
Jest to dowód naszego uznania i naszej wdzięczności, dla wielu lat cierpliwej i mądrej pracy zarówno naszego Laureata, jak i wszystkich naszych Rodaków dbających o zachowanie prawdziwego jagiellońskiego ducha Litwy.

PROFESOR BOHDAN CYWIŃSKI

Urodził się sześć tygodni przed wybuchem II wojny światowej – 19 lipca 1939 roku. Podkreślam to już na wstępie bo był to ten moment historii, w którym po raz kolejny autokratyczne reżimy unicestwiły swobodny rozwój narodów i państw Europy Środkowo – Wschodniej. A właśnie odzyskanie podmiotowości bogatej wspólnoty tego regionu, stało się idee fix naszego Laureata.

Po zakończeniu wojny Bohdan Cywiński podjął studia polonistyczne na Uniwersytecie Warszawskim. Ale jednocześnie studiował na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim filozofię. W tym czasie miał to niewątpliwe szczęście wzrastać naukowo w towarzystwie profesora Karola Wojtyły, co odcisnęło silne znamię na późniejszej twórczości naukowej Pana Profesora.

Już w latach 60-tych Bohdan Cywiński zaangażował się w działalność środowiska skupionego wokół warszawskiego Klubu Inteligencji Katolickiej. Publikował w warszawskiej „Więzi” oraz w krakowskim „Znaku”, którego został redaktorem naczelnym w 1973 roku.W połowie lat 70-tych aktywnie włączył się w działalność krystalizujących się środowisk opozycyjnych. Współtworzył Latający Uniwersytet, który w 1978 przyjął znaną jeszcze z XIX wieku formułę Towarzystwa Kursów Naukowych.

Odgrywał w tych działaniach społecznych w tym czasie wielką rolę, bowiem od 1971 roku, kiedy to ukazały się Jego „Rodowody niepokornych”, był już jednym z intelektualnych drogowskazów dla środowisk przeciwstawiających się komunistycznemu reżimowi i to nie tylko w Polsce.
Czy były „Rodowody niepokornych” ? Ukazały się szczęśliwie w momencie, gdy po grudniowej tragedii 1970 roku następowała zmiana władzy i na kilka miesięcy osłabła czujność instytucji cenzorskich. W książce tej Bohdan Cywiński opisał postacie najwybitniejszych polskich intelektualistów przełomu XIX i XX wieku oraz rolę jaką odegrali oni nie tylko w odbudowie niepodległej Rzeczypospolitej, ale również w kształtowaniu postaw i poglądów pokolenia Polski Niepodległej. „Rodowody niepokornych” stały się kultową lekturą pokolenia Polaków, którzy dokonali epokowego przełomu w sierpniu 1980 roku. Gdyby szukać przyczyn powodzenia fenomenu „Solidarności” i wielkich owoców tego ruchu dla Europy Środkowo – Wschodniej to z całą pewnością wśród najważniejszych kamieni milowych tego procesu jest miejsce dla tego wspaniałego dzieła naszego dzisiejszego laureata.

W sierpniu 1980 roku B. Cywiński znalazł się wśród strajkujących w Stoczni Gdańskiej. Był doradcą Komitetu Strajkowego, współredagował teksty zawartych epokowych porozumień społecznych.

Zwieńczeniem tej pracy prof. Cywińskiego było zorganizowanie „Tygodnika Solidarność”, w którym został zastępcą redaktora naczelnego. Blisko 40 numerów jakie ukazały się w 1981 roku w półmilionowym nakładzie (bo taki był limit wyznaczony przez ówczesne władze) miało również olbrzymi wpływ na kształtowanie postaw Polaków w trudnym okresie stanu wojennego.

Stan wojenny spowodował, iż na niemal 10 lat Bohdan Cywiński musiał pozostawać poza Polską. Na emigracji był zaangażowany w organizowanie pomocy nie tylko dla podziemnych struktur „Solidarności” i innych organizacji, ale także również pomocy charytatywnej dla rzesz Rodaków poszkodowanych działaniami represyjnymi reżimu.

Warto przypomnieć, iż to właśnie prof. Bohdan Cywiński odbierał w imieniu „Solidarności” Pokojową Nagrodę Nobla, którą przyznano temu ruchowi społecznemu poprzez wyróżnienie osoby jego przewodniczącego. Jest to miarą pozycji, jaką zajmował nasz Laureat w tym ruchu.
Za ten wielki wkład w odzyskanie niepodległości i wolności prof. Bohdan Cywiński został odznaczony przez Prezydenta Rzeczypospolitej śo. Lecha Kaczyńskiego Krzyżem Wielkim Orderu Odrodzenia Polski.

Po powrocie do kraju w 1990 roku Bohdan Cywiński poświęcił się głównie aktywności naukowej. W 1995 roku uzyskał stopień doktora habilitowanego, w 2011 roku został profesorem zwyczajnym. Związał się z Uniwersytetem Kard. Stefana Wyszyńskiego w Warszawie, a także z Uniwersytetem Wileńskim.
W pracy naukowej skoncentrował się przede wszystkim na badaniach historii relacji politycznych, społecznych i kulturalnych narodów i państw w Europie Środkowo – Wschodniej. W szczególny sposób skupił się w tej pracy na niezwykle ciekawym fenomenie wspólnoty kulturowej obszaru byłego Wielkiego Księstwa Litewskiego. Relacje polsko – litewsko – białoruskie, ostatnio także z uwzględnieniem łotewskich, ukazane przez prof. Cywińskiego są pasjonującymi studiami ukazującymi wielowiekowe współżycie w tej części Europy. Nie ulega wątpliwości, że mimo istniejących dziś różnych napięć, twórczość profesora – jak wiele lat temu – stanowi fundament pod przyszłe przyjazne współdziałanie i współpracę w naszym regionie Europy.

Panie Profesorze, społeczność akademicka Akademii Jagiellońskiej, które nawiązuje do tradycji Rzeczypospolitej z okresu największej jej chwały, jest dumne że może dzisiaj uhonorować Pana Profesora Nagrodą Jagiellońską.

PROFESOR VÁCLAV KLAUS

Były prezydent Republiki Czeskiej

Na szczególną uwagę zasługuje też postawa Prezydenta Klausa kiedy podczas jego pierwszej kadencji stanął wobec ówczesnego dyktatu forsowanego w ramach Unii Europejskiej przez prezydenta Francji J. Chiraca i kanclerza Niemiec G. Shroedera. To dzięki m.in. jego postawie udało się wtedy stworzyć wspólny blok państw Europy środkowo – wschodniej, które zdołały przeciwstawić się temu zagrażającemu ich podmiotowości aliansowi.

V. Klaus jako premier Czech, a następnie Prezydent Republiki, współpracował z wieloma polskimi rządami i prezydentami. Wśród tych ostatnich byli to Aleksander Kwaśniewski, Lech Kaczyński i Bronisław Komorowski. Był zawsze rzecznikiem dobrych relacji polsko – czeskich i widział w nich warunek zachowania podmiotowości przez kraje naszego regionu. Właśnie ta podmiotowość naszego regionu, jego polityczna, ekonomiczna i kulturalna tożsamość zawsze pozostawały w centrum jego zainteresowań i podejmowanych działań.

Po zakończeniu urzędowania V. Klaus pozostał czynnym uczestnikiem debaty publicznej. Publikuje bardzo wiele opracowań, zabiera głos w najważniejszych sprawach dotyczących Czech i Europy. Jego poglądy i opinie inspirują bardzo wielu Europejczyków w naszych trudnych czasach. Wiele z tych publikacji ukazało się również w języku polskim stając się wartościowym źródłem inspiracji dla środowisk konserwatywnych.

Vaclav Klaus jako polityk czeski który przeprowadził ten kraj z komunizmu do normalności, a następnie związał na nowo z europejską wspólnotą. Te dokonania sytuują Go obok T. Masaryka i E. Beneśa wśród największych postaci najnowszej historii Czech.

Vaclav Klaus jako premier i prezydent Czech wniósł wielki wkład w rozwój współpracy i przyjaźni polsko – czeskiej. Dzięki niemu nasz region zachował jak dotąd podmiotowość w ramach Unii Europejskiej.

Nasz laureat wniósł wyjątkowy wkład w rozwój polityczny, gospodarczy, naukowy i kulturalny naszego regionu. Jesteśmy dumni, że jako Akademia Jagiellońska w Toruniu możemy nagrodzić Pana Prezydenta Vaclava Klausa Nagrodą Jagiellońską. Jagiellonowie, którzy także przez pewien czas władali Koroną Czeską, byli władcami budującymi wspólnotę narodów Europy Środkowo – Wschodniej w duchu przyjaźni, współpracy, wzajemnego zrozumienia, szacunku i tolerancji. Takim człowiekiem jest też Vaclav Klaus. Panie Prezydencie, to wielki zaszczyt, że jest Pan dzisiaj wśród nas. To zaszczyt, że możemy znaleźć się wśród najwybitniejszych instytucji na świecie, które doceniają Pański wkład w rozwój Europy.

STANISŁAW SIENKIEWICZ

Senat Akademii Jagiellońskiej w Toruniu na wniosek Rady Powierniczej, podjął uchwałę o nadaniu Nagrody Jagiellońskiej Panu Doc. Dr Stanisławowi Sienkiewiczowi.

Pan Stanisław Sienkiewicz urodził się w 1953 roku w Bieliczanach na Gro-dzieńszczyźnie. Po ukończeniu szkoły średniej w 1971 roku rozpoczął studia w Grodzieńskim Instytucie Rolniczym. Po ukończeniu studiów i odbyciu służby wojskowej podjął studia doktoranckie w Instytucie Biochemii Akademii Nauk Białorusi. Doktorat obronił w 1981 roku w Instytucie Biochemii Akademii Nauk Litwy. Następnie podjął pracę w Instytucie Biochemii Akademii Nauk Białorusi, pracował też Grodzieńskim Instytucie Rolniczem. W okresie tej pracy opublikował blisko 60 pozycji naukowych.

Od 1988 roku zaangażował się w tworzenie polskich organizacji społecznych na Białorusi. Został wiceprezesem Polskiego Stowarzyszenia Kulturalno – Oświatowego im. A. Mickiewicza. W ramach tej organizacji przygotowywał edycję polskich podręczników, wspierał edukacje nauczycieli języka polskiego, przygotowywał programy nauczania języka polskiego, a w 1991 roku doprowadził do uruchomienia w Grodnie pierwszych dwóch klas szkolnych z polskim językiem wykładowym.

Współtworzył Związek Polaków na Białorusi, którego został wiceprezesem. Następnie współtworzył Polską Macierz Szkolną, której prezesem został w 1995 roku. Organizacja ta nawiązywała do podobnej organizacji utworzonej jeszcze w 1905 roku, a jej zadaniem – tak jak przed niemal stu laty, było budowanie polskiego szkolnictwa na tym obszarze.

Jako lider tej organizacji położył olbrzymie zasługi dla rozwoju polskiego szkolnictwa na Białorusi (m.in. doprowadził do zbudowania polskich szkół w Grodnie i Wołkowysku). Dzięki Polskiej Macierzy Szkolnej podtrzymywana jest polskość na Białorusi.

S. Sienkiewicz był także inicjatorem powstania wielu innych organizacji polskich na Białorusi :
Uniwersytetu III Wieku, Polskiego Towarzystwa Naukowego, Klubu Sportowego „Sokół” Grodno, Klubu Kobiet Polskich, Wspólnoty Młodej Polonii, Klubu Studentów Polskich, Liceum Społecznego im. Elizy Orzeszkowej oraz Centrum Edukacyjnego PMS w Grodnie i Pińsku.


Organizacje te odgrywają fundamentalną rolę w odbudowywaniu polskości na Grodzieńszczyźnie, ziemi Kościuszki, Mickiewicza, Orzeszkowej.

iejW uznaniu nadzwyczajnego wkładu w rozwój społeczno – kulturalny oraz naukowy społeczności polskiej na Białorusi, Senat Akademii Jagiellońska w Toruniu postanowił przyznać Panu Stanisławowi Sienkiewiczowi Nagrodę Jagiellońską. Jesteśmy dumni z tego, że możemy wyróżnić Osobę tak zasłużoną dla Polski i Polaków.

DR TOMÁŠ PETŔĺČEK

Pan Tomáš Petříček urodził się 27 września 1981 Rokycanach. Ukończył studia magisterskie i doktoranckie ze stosunków międzynarodowych na Wydziale Nauk Społecznych Uniwersytetu Karola w Pradze. Jako doktorat obronił dysertację pt. „Perspektywy bezpieczeństwa energetycznego Unii Europejskiej”.

W trakcie studiów odbył również staż na Université Libre de Bruxelles. Zdobył również tytuł magistra. w Centre Européen de Recherches Internationales et Stratégiques w Brukseli w dziedzinie zarządzania i polityki rozwoju oraz na Uniwersytecie w Warwick w dziedzinie międzynarodowej ekonomii politycznej.

Działał w szeregach czeskich Młodych Socjaldemokratów. W 2005 roku został pracownikiem departamentu zagranicznego czeskiej socjaldemokracji CSSD, a w 2006 jego szefem.

Pracował także we władzach miejskich w Pradze, gdzie odpowiadał za fundusze europejskie oraz zasiadał w radach nadzorczych i zarządach kilku firm.

W maju 2017 roku został wiceministrem pracy i spraw społecznych Republiki Czeskiej w rządzie Bohuslava Sobotki.

1 sierpnia 2018 r. Został mianowany wiceministrem odpowiedzialnym za zarządzanie Ministerstwa Spraw Zagranicznych Republiki Czeskiej. Na początku października 2018 r. Prezydent Republiki Miloš Zeman powołał go na stanowisko Ministra Spraw Zagranicznych.

Pan Minister Tomáš Petříček jest aktywnym orędownikiem współpracy polsko-czeskiej oraz kooperacji krajów Grupy Wyszechradzkiej. Uznaje iż właśnie ta współpraca jest jednym z ważnych elementów wzmacniających pozycję krajów Europy środkowo – Wschodniej w Unii Europejskiej.

RITA TAMASIUNIENE

Pani Rita Tamasiuniene urodziła się 27 września 1973 roku w Mejszagole w rejonie Wileńskim Republiki Litewskiej.

Po ukończeniu szkoły średniej studiowała najpierw w Konserwatorium Wileńskim (uzyskała licencjat z pedagogiki), a następnie na Wileńskim Uniwersytecie Pedagogicznym. Jego absolwentką została w 2002 roku, uzyskując licencjat z filologii germańskiej. Następnie podjęła studia (pracując już jako nauczycielka) w zakresie administracji publicznej na Uniwersytecie Michała Romera w Wilnie (dyplom magistra z 2007 roku).


Początkowo pracowała od 1994 w szkole podstawowej w rejonie wileńskim. W 2002 roku została z kolei wicedyrektorem tej szkoły do spraw edukacji. W 2004 roku została dyrektorem szkoły podstawowej w Pikeliszkach w rejonie wileńskim.

W 2006 roku przeszła do pracy w administracji rejonu wileńskiego obejmując funkcję zastępcy dyrektora Wydziału, a od 2007 roku była zastępcą dyrektora administracji rejonu wileńskiego.

Od 1994 roku była zaangażowana w działalność Polskiej Macierzy Szkolnej na Litwie, weszła w skład władz tej organizacji. Włączyła się również w działania Związku Polaków na Litwie, a później Akcji Wyborczej Polaków na Litwie.


W 2012 roku została wybrana do Sejmu Republiki Litewskiej. Ponownie wybrana do Sejmu została w 2016 roku.

21 września 2019 roku, w następstwie wejścia AWPL do koalicji rządowej, objęła funkcję Ministra Spraw Wewnętrznych Republiki Litewskiej.

Pani Rita Tamaśuniene jest jedną z liderek Polaków zamieszkujących w Republice Litewskiej. Przez ćwierć wieku angażowała się zachowanie na Litwie polskiej oświaty i kultury, odegrała wielką rolę w politycznym upodmiotowieniu społeczności polskiej.


Rita Tamśuniene odgrywa wielką rolę w pogłębianiu więzi między Polską i Litwą.

Skip to content